Tin tức

Cục Cảnh sát Hình sự (C02) là gì? Cơ cấu Bộ Công an và Nhiệm vụ Điều tra viên

Khi tìm hiểu về cơ cấu tổ chức của lực lượng Công an nhân dân Việt Nam, Cục Cảnh Sát Hình Sự (c02) là một đơn vị thường được nhắc đến. Đây là một trong những cơ quan chuyên trách quan trọng, đóng vai trò nòng cốt trong công tác đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm về trật tự xã hội.

Cục Cảnh sát Hình sự (C02) thuộc Bộ Công an

Cục Cảnh sát Hình sự, được viết tắt là C02, là đơn vị cấp Cục trực thuộc Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an. C02 có chức năng tham mưu giúp Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an trong việc chỉ đạo, hướng dẫn toàn bộ lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự xã hội trên phạm vi cả nước.

Vai trò của C02 rất đa dạng, bao gồm việc triển khai các biện pháp nghiệp vụ cần thiết để phòng ngừa, kịp thời phát hiện, điều tra và xử lý nghiêm minh các hành vi phạm tội thuộc lĩnh vực trật tự xã hội. Ngoài ra, Cục Cảnh sát Hình sự (C02) còn trực tiếp thụ lý, điều tra những vụ án hình sự đặc biệt nghiêm trọng hoặc phức tạp theo quy định của pháp luật và sự phân công của Lãnh đạo Bộ Công an.

Tổng quan về cơ cấu các Cục, đơn vị trực thuộc Bộ Công an

Bộ Công an Việt Nam là một bộ đa ngành, đa lĩnh vực, quản lý nhà nước về an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội. Dưới sự lãnh đạo của Bộ trưởng, Bộ Công an được tổ chức thành nhiều Cục, Bộ Tư lệnh và đơn vị tương đương, chuyên trách các lĩnh vực công tác khác nhau từ an ninh, cảnh sát, xây dựng lực lượng, hậu cần kỹ thuật đến tình báo và đối ngoại.

Cùng với Cục Cảnh sát Hình sự (C02), Bộ Công an bao gồm một hệ thống các Cục và đơn vị chính sau đây (lưu ý đây là cơ cấu tại thời điểm tham khảo):

  • Khối Cơ quan An ninh: A01 (Đối ngoại), A02 (Nội địa), A03 (Chính trị nội bộ), A04 (Kinh tế), A05 (An ninh mạng & PCTP công nghệ cao), A06 (Kỹ thuật nghiệp vụ), A07 (Ngoại tuyến), A08 (Quản lý xuất nhập cảnh), A09 (Điều tra).
  • Khối Cơ quan Cảnh sát Điều tra và Quản lý hành chính: C01 (Văn phòng CSĐT), C02 (Hình sự), C03 (Tham nhũng, Kinh tế, Buôn lậu), C04 (Ma túy), C05 (Môi trường), C06 (Quản lý hành chính về TTXH), C07 (PCCC & CNCH), C08 (Giao thông), C10 (Quản lý trại giam, cơ sở GD BB, trường giáo dưỡng), C11 (Quản lý tạm giữ, tạm giam & THAHS tại cộng đồng).
  • Khối Hậu cần, Kỹ thuật và Khoa học: H10 (Hậu cần), H01 (Kế hoạch & Tài chính), H05 (Công nghệ thông tin), H06 (Y tế), H02 (Quản lý xây dựng & doanh trại), H03 (Trang bị & Kho vận), H04 (Viễn thông & Cơ yếu), H08 (Công nghiệp an ninh), V04 (Khoa học, Chiến lược & Lịch sử Công an).
  • Khối Xây dựng Lực lượng và Đối ngoại: X01 (Tổ chức Cán bộ), X02 (Đào tạo), X03 (Công tác Đảng & Công tác chính trị), X05 (Thanh tra), X06 (Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy), V01 (Văn phòng Bộ), V02 (Đối ngoại), V03 (Pháp chế & Cải cách HCTT TP), V05 (Xây dựng PT TDBV ANTQ), V06 (Hồ sơ nghiệp vụ), X04 (Truyền thông CAND).
  • Khối Tình báo: B05 (Tình báo kinh tế, KH, KT), B01 (Xử lý tin & HT tình báo), B02 (Tình báo Châu Á), B03 (Tình báo Mỹ Âu Phi).
  • Các đơn vị chiến đấu: K01 (Bộ Tư lệnh Cảnh vệ), K02 (Bộ Tư lệnh Cảnh sát Cơ động).

Nhiệm vụ, Quyền hạn và Trách nhiệm của Điều tra viên

Điều tra viên là những cán bộ trực tiếp thực hiện hoạt động điều tra hình sự tại các Cơ quan Điều tra. Vai trò của họ rất quan trọng trong việc thu thập chứng cứ, làm sáng tỏ vụ án. Theo quy định của pháp luật, Điều tra viên được giao các nhiệm vụ, quyền hạn và đồng thời phải gánh vác những trách nhiệm cụ thể:

  • Nhiệm vụ và Quyền hạn:
    • Tiến hành các hoạt động kiểm tra, xác minh thông tin và các biện pháp điều tra khác trong phạm vi thẩm quyền của Cơ quan Điều tra, dựa trên sự phân công của cấp trên (Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan Điều tra).
    • Thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ, quyền hạn đã được quy định chi tiết trong Bộ luật Tố tụng hình sự khi được giao nhiệm vụ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố hoặc trực tiếp điều tra một vụ án hình sự cụ thể.
  • Trách nhiệm:
    • Áp dụng mọi biện pháp theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự và các luật khác có liên quan để đảm bảo quá trình điều tra, xác định sự thật vụ án diễn ra một cách khách quan, toàn diện và đầy đủ, tránh bỏ sót tội phạm hoặc làm oan người vô tội.
    • Nghiêm túc tuân thủ pháp luật và chịu sự chỉ đạo trực tiếp từ Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan Điều tra cấp mình.
    • Thực hiện việc từ chối tiến hành tố tụng hoặc chấp nhận việc bị thay đổi trong các trường hợp cụ thể được Bộ luật Tố tụng hình sự quy định.
    • Tuân thủ các quy định pháp luật về những điều mà cán bộ, công chức, viên chức hoặc cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang nhân dân không được làm.

Điều tra viên phải chịu trách nhiệm cá nhân trước pháp luật và trước Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan Điều tra về mọi hành vi, quyết định mà mình đưa ra trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. (Căn cứ Điều 53 Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự 2015).

Các Nguyên tắc Tổ chức Điều tra Hình sự

Hoạt động điều tra hình sự tại Việt Nam được tổ chức và thực hiện dựa trên những nguyên tắc nền tảng nhằm đảm bảo hiệu quả và tính công bằng của pháp luật. Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự 2015 đã quy định rõ 04 nguyên tắc cốt lõi:

  1. Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật: Mọi hoạt động tổ chức và thực hiện điều tra hình sự phải phù hợp với Hiến pháp và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật hiện hành.
  2. Chỉ đạo tập trung, hiệu quả và khách quan: Phải đảm bảo sự chỉ đạo, chỉ huy tập trung, thống nhất, mang lại hiệu lực, hiệu quả cao. Việc phân công, phân cấp cần rõ ràng, chuyên sâu, tránh chồng chéo chức năng. Quá trình điều tra phải được kiểm soát chặt chẽ, tiến hành kịp thời, nhanh chóng, chính xác, khách quan, toàn diện, đầy đủ, với mục tiêu không để lọt tội phạm và không làm oan người vô tội.
  3. Trách nhiệm và sự chỉ đạo nghiệp vụ: Cơ quan Điều tra cấp dưới chịu sự hướng dẫn, chỉ đạo nghiệp vụ của Cơ quan Điều tra cấp trên. Cá nhân Điều tra viên phải chịu trách nhiệm trước cấp trên trực tiếp và trước pháp luật về hành vi, quyết định của mình.
  4. Thẩm quyền luật định: Chỉ các cơ quan, người có thẩm quyền được quy định cụ thể trong Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự mới được phép tiến hành các hoạt động điều tra hình sự.

(Các nguyên tắc này được nêu tại Điều 3 Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự 2015).

Việc hiểu rõ về Cục Cảnh sát Hình sự (C02), cơ cấu của Bộ Công an và vai trò, trách nhiệm của Điều tra viên giúp công chúng có cái nhìn tổng quan hơn về bộ máy thực thi pháp luật, góp phần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật và ủng hộ công cuộc phòng chống tội phạm, giữ vững an ninh trật tự xã hội.

Tài liệu tham khảo:

  • Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự 2015
  • Bộ luật Tố tụng hình sự